Terdapat pelbagai punca inflasi, termasuk peningkatan permintaan terhadap barangan dan perkhidmatan, gangguan rantaian bekalan, peningkatan kos pengeluaran, perubahan dalam dasar kerajaan, dan naik turun nilai mata wang.
Inflasi adalah penunjuk ekonomi penting, dan BNM sering berusaha untuk mengekalkan kadar inflasi sasaran untuk memastikan kestabilan harga dan pertumbuhan ekonomi yang mampan. Walau bagaimanapun, inflasi berlebihan boleh membawa kepada kesan buruk terhadap ekonomi, memberi kesan kepada pengguna, perniagaan, dan kestabilan ekonomi secara keseluruhan.
Inflasi berlaku disebabkan oleh pelbagai faktor ekonomi dan mekanisme yang secara kolektif mempengaruhi aras harga secara keseluruhan dalam ekonomi. Memahami punca asas ini membantu menghilangkan misteri mengapa inflasi berlaku:
1. Inflasi Dorongan Permintaan dan penawaran:
Salah satu punca yang biasa adalah permintaan berlebihan terhadap barangan dan perkhidmatan berbanding dengan bekalan mereka. Apabila permintaan melebihi bekalan, perniagaan kerap kali bertindak dengan menaikkan harga untuk menyeimbangkan keseimbangan pasaran.
2. Inflasi Dorongan Kos:
Peningkatan kos pengeluaran, seperti peningkatan gaji, harga bahan mentah yang lebih tinggi, atau cukai yang lebih tinggi, boleh mendorong perniagaan untuk memindahkan kos tambahan ini kepada pengguna melalui peningkatan harga produk dan perkhidmatan mereka.
3. Dasar Kewangan:
Tindakan BNM negara memainkan peranan penting. Jika BNM menyalurkan lebih banyak wang ke dalam ekonomi (melalui langkah seperti menurunkan kadar faedah atau pelaksanaan pelonggaran kuantitatif), ia meningkatkan bekalan wang, yang boleh membawa kepada lebih banyak perbelanjaan dan, akhirnya, harga yang lebih tinggi.
4. Gangguan Rantaian Bekalan:
Peristiwa seperti bencana alam, konflik geopolitik, atau gangguan perdagangan boleh mempengaruhi pengeluaran dan pengedaran barangan dan perkhidmatan. Apabila rantaian bekalan terganggu, ketersediaan barangan yang berkurang boleh mendorong kenaikan harga.
5. Penyusutan Mata Wang:
Penurunan nilai mata wang negara boleh mengakibatkan kos import yang lebih tinggi. Apabila sebuah negara bergantung secara besar-besaran kepada barangan yang diimport, mata wang yang lemah boleh membawa kepada peningkatan harga bagi barangan yang diimport tersebut.
6. Jangkaan dan Ramalan:
Jangkaan pengguna dan perniagaan mengenai harga masa depan boleh mempengaruhi keputusan membeli semasa. Jika orang mengjangkakan harga akan meningkat, mereka mungkin akan membeli lebih banyak sekarang (panic buying), mendorong permintaan yang lebih tinggi dan akan berlaku kenaikan harga.
7. Inflasi Struktur:
Kadang-kadang, perubahan jangka panjang dalam struktur atau demografi ekonomi boleh menyebabkan peningkatan harga yang berterusan. Sebagai contoh, populasi yang menua mungkin akan meningkatkan permintaan penjagaan kesihatan, menyebabkan peningkatan harga berkaitan dengan penjagaan kesihatan secara konsisten. Sama juga dengan pendidikan.
Akhirnya memahami faktor-faktor asas ini membolehkan pembuat dasar merancang dasar kewangan, fiskal, dan struktur yang sesuai untuk mengurus dan mengurangkan inflasi, dengan matlamat mencipta persekitaran ekonomi yang stabil bagi pertumbuhan dan kemakmuran yang mampan.